Yaşamak düşünmektir - SENECA

Lise Felsefe Klasik Sınav Soruları

Lise Felsefe Test Sınav Soruları

Mantık Yazılı Sınav Soruları

Mantık 1. Dönem 1.Sınav Soruları- WORD İndir

Mantık 1. Dönem 2.Sınav Soruları- WORD İndir

Mantık 2. Dönem 1.Sınav Soruları- WORD İndir

Mantık 2. Dönem 2.Sınav Soruları- WORD İndir

Lise mantık dersi (genellikle 11. sınıf Felsefe Grubu dersi olarak görülür, bazı okullarda seçmeli ders olarak 10. sınıfta da işlenebilir), öğrencilere doğru düşünme ve akıl yürütme kurallarını öğretmeyi amaçlar. Klasik (açık uçlu) yazılı sınav soruları, öğrencilerin temel kavramları tanımlama ve verilen yargıları mantık kuralları açısından analiz etme becerilerini ölçer.

Mantık sınavları genellikle Mantığa Giriş ve Klasik Mantık konularını kapsar.

İşte lise mantık dersi için tipik klasik yazılı sınav soruları ve beklenen cevap türleri:

I. Bölüm: Mantığa Giriş ve Temel Kavramlar

Bu bölüm, mantığın tanımını, işlevini ve temel kavramlarını sorgular.

Soru Örneği Beklenen Cevap Tipi Puanlama Kriteri
Mantık nedir? Mantığın en temel işlevini (amacını) açıklayınız. Tanım: Doğru düşünmenin, doğru akıl yürütmenin ilke ve kurallarını inceleyen bilimdir.
İşlevi: Akıl yürütme süreçlerindeki hataları ve tutarsızlıkları belirleyerek doğru bilgiye ulaşmayı sağlamaktır.		 Tanımın ve işlevin doğru belirtilmesi.
Bir akıl yürütmede "geçerlilik" ve "doğruluk" kavramlarını tanımlayarak aralarındaki temel farkı açıklayınız. Doğruluk: Bir yargının (önermenin) dış dünyadaki gerçekliğe uygunluğudur (İçerikle ilgilidir).
Geçerlilik: Akıl yürütmenin, biçimsel (mantıksal) kurallara uygunluğudur (Biçimle ilgilidir). Fark: Bir argüman geçerli olduğu hâlde yanlış, doğru olduğu hâlde geçersiz olabilir.		 Kavramların doğru tanımlanması ve farkın açıklanması.
Mantıkta kullanılan "Kavram" ve "Terim" arasındaki farkı birer örnekle açıklayınız. Kavram: Nesnelerin zihindeki soyut tasarımıdır (Örn: İnsan, Ağaç).
Terim: Kavramın dil ile ifade edilmesidir (Örn: "insan" kelimesi, "ağaç" kelimesi).		 Doğru tanım ve iki farklı örnekle farkın açıklanması.
Özdeşlik İlkesi'ni tanımlayınız ve günlük hayattan bu ilkeye uyan bir örnek veriniz. Tanım: Bir şey ne ise odur. Bir şey kendisiyle aynıdır.
Formül: . Örnek: Kalem, kalemdir.		 İlkenin doğru tanımı ve formülünün veya uygun bir örneğin verilmesi.

 

II. Bölüm: Klasik Mantık (Kavramlar Arası İlişkiler ve Kıyas)

Bu bölüm, en çok soru çıkan alandır ve özellikle "Karşıtlık Karesi" ve kıyas (tasım) kurallarını içerir.

A. Beş Tümel ve Kıyas Kuralları

Soru Örneği Beklenen Cevap Tipi Puanlama Kriteri
Beş Tümel'den (Porphyrios Ağacı) "Öz" ve "İlgi" kavramlarını tanımlayınız. Öz (Cins): Bir türün tüm bireylerinde ortak olan temel niteliklerdir (Örn: İnsan için akıllı ve düşünen olması).
İlgi (Araz): Bir türün bazı bireylerinde bulunan, geçici veya zorunlu olmayan niteliklerdir (Örn: İnsanın esmer olması).		 İki kavramın doğru tanımı ve farkının belirtilmesi.
Aşağıdaki kıyasın (tasımın) doğru bir kıyas olup olmadığını, hangi kurala uyup uymadığını belirterek açıklayınız. Kıyas Örneği:
1. Öncül: Bütün metaller iletkendir.
2. Öncül: Bakır bir metaldir.
Sonuç: O hâlde bakır iletkendir.		 Kıyasın doğru (geçerli) olduğu belirtilir ve bu geçerliliğin dayandığı temel kıyas kuralı (Orta terimin her iki öncülde de geçmesi gibi) açıklanır.

 

B. Önerme ve Karşıtlık Karesi

Soru Örneği Beklenen Cevap Tipi Puanlama Kriteri
Mantıkta dört temel önerme türü olan (Tümel Olumlu, Tikel Olumsuz vb.) sembolleri ile birlikte yazınız. Tümel Olumlu (), Tümel Olumsuz (), Tikel Olumlu (), Tikel Olumsuz (). Dört önerme türünün doğru isminin ve karşılık gelen doğru sembolün yazılması.
"Hiçbir insan dört ayaklı değildir." önermesi (E) doğru ise, bu önermenin "Çelişiği" ve "Altığı" olan önermelerin doğruluk değerleri ne olmalıdır? Nedenini açıklayınız. Verilen (E): Doğru.
Çelişiği (I): Yanlış olmalıdır. Çünkü çelişikler aynı anda doğru veya aynı anda yanlış olamazlar.
Altığı (O): Belirsizdir. Çünkü (E)'nin doğru olmasından (O)'nun doğruluk değeri çıkarılamaz.		 Çelişik ve Altık ilişkinin kuralının doğru uygulanması ve nedeninin açıklanması.
Karşıtlık Karesi'ndeki "Alt Karşıt" ilişkisini tanımlayınız ve bu ilişkiye sahip iki önerme arasındaki doğruluk değerinin kuralını açıklayınız. Tanım: Tikel Olumlu () ve Tikel Olumsuz () önermeler arasındaki ilişkidir.
Kural: İkisi aynı anda yanlış olabilir, ancak ikisi aynı anda doğru olamaz.		 Tanımın ve doğruluk değerlerinin kuralının (yanlışlık kuralı) doğru ifade edilmesi.
 

III. Bölüm: Sembolik (Modern) Mantığa Giriş (Dönemine Göre)

Yılın ikinci döneminde işlenmesi beklenen bu bölüm, formül bilgisi gerektirir.

Soru Örneği Beklenen Cevap Tipi Puanlama Kriteri
Temel önerme eklemlerinden "Tümel Evetleme" ve "Tikel Evetleme"yi sembolleri ile birlikte yazarak aralarındaki temel farkı belirtiniz. Tümel Evetleme (VE): . Her iki önermenin de doğru olması durumunda sonuç doğrudur.
Tikel Evetleme (VEYA): . En az bir önermenin doğru olması durumunda sonuç doğrudur.		 Doğru semboller, Türkçe karşılıkları ve doğruluk kuralı farkının açıklanması.