Felsefe 10.Sınıf Sözlük
10.Sınıf Sözlük WORD İndir
10.Sınıf Sözlük PDF İndir
Agnostisizm (Bilinemezcilik) Tanrının varlığının bilinemeyeceğini ileri süren öğreti.
Allegori Bir düşünceyi daha kolay kavratabilmek için onu, benzetmelerle göz önünde canlandırma işi. Örn:Platon Mağara Allegorisi
Anarşizm Devlet başta olmak üzere tüm baskıcı kurum ve kuralların ortadan kaldırılması gerektiğini savunan öğreti.
Bakunin /Kropotkin /Proudhon / Çernişevski
Anoloji (Benzeşim)
Aristokrasi Elit azınlığın yönetimi
Ataraxia Yargıda bulunmamanın getirdiği huzur hali.
Ateizm Tanrının varlığını reddeden felsefi öğreti.
Bürokrasi Memurlar topluluğunu ifade eder. Daha çok üst düzey devlet memurlarını tanımlamak için kullanılır.
Deizm Tanrının varlığını kabul edip, her türlü din, kutsal kitap ve peygamberi reddeden öğreti.
Determinizm (Nedensellik) Neden sonuç ilişkisi
Determinizm İnsanın hiçbir davranışında özgür olmadığını savunan öğreti
Diyalektik Karşıt kavramlardan yola çıkarak senteze ulaşma süreci. Tez(Siyah) - Antitez(Beyaz) =Sentez(Gri)
Doxa Sanı. Kesin olmayan bilgi.
Dualizm (İkicilik) İki farklı varlık biçimini varlığın kaynağı olarak gören akım. Örn: Madde ve Ruh R.Descartes.
Ekspresyonizm Sanatın duygu ve düşüncelerin dışa aktarımı olduğunu savunan öğreti
Entüisyonizm (Sezgicilik) Bilginin sezgiyle elde edilebileceğini savunan öğreti. H.Bergson / Gazali
Episteme Doğru bilgi
Epistemoloji Bilgi Felsefesi
Epokhe Hüküm vermem, yargıların askıya alınmasıdır.
Estetik Sanat felsefesi
Etik Ahlak felsefesi
Existansiyalizm (Varoluşçuluk) İnsan varoluşunun getirdiği sorunları ele alan yaklaşım. J.P.Sartre
Fenomenoloii (Görüngü Bilim, Öz Teorisi) Konusu "Öz"ün araştırılması olan felsefi öğreti. E.Husserl
Geist (Ruh) F.Hegel e göre evreni diyalektik bir sürece göre yöneten tanrı veya evrensel güç.
İyonya İzmir ve Aydın illerini kapsayan a.yunan medeniyeti
Kümülatif Yığılan bilgi
Liberalizm (Özgürlükçülük) Önceliğin bireyin hak ve özgürlüklerinde olması gerektiğini savunan öğreti. J.Locke
Materyalizm (Maddecilik) Evrendeki tek kaynağın madde olduğunu ve bütün varlıkların maddeden türediğini öne süren felsefi öğreti. K.Marx /Demokritos
Metafizik (Doğa Ötesi) Temel konuları, tanrı, ruh, ölümsüzlük... Vs.
Mimesis (Taklit) Sanatı doğanın taklit edilmesi olarak gören öğreti. Platon / Aristotales
Monarşi Babadan oğula geçen yönetim biçimi
Monizim (Tekçilik) Varlığın kaynağı olarak tek bir varlık biçimini gören düşünce. Örn: Tanrı
Monoteizm Tek Tanrıcılık
Nihilizm (Hiççilik) Her türlü ahlaki, geleneksel, dini değer ve otoriteyi reddeden öğreti. F.Nietzche
Obje Nesne.
Objektif Nesnel, Tarafsız
Olgu(sal) Duyu organları ile kavranabilen her şey.
Oligarşi Zengin azlığın yönetimi
Ontoloji Varlık Felsefesi
Panteizm (Tüm tanrıcılık) Kâinatın tanrının kendisi olduğunu savunan dini öğreti
Paradigma Belli bir dönemde geçerli olan egemen bilimsel, siyasi veya ekonomik sistem
Paradoks Mantıksal olarak hem doğruluğu, hem de yanlışlığı kanıtlanamayan önerme. Marslı: ‘Tüm marslılar yalancıdır.
Philosophia (Philio: Sevgi / Sophia: Bilgelik) Bilgi sevgisi
Pluralizm (Çokçuluk) Varlığın kaynağı olarak ikiden fazla varlık biçimini gören düşünce. Örn: Empodokles e göre Arke 4 elementtir.
Politeizm Çok Tanrıcılık. Örn: A.Yunan tanrıları. Zeus, Poseidon, Afrodit.
Pozitivizm Bilimin tek sağlam bilgi türü olduğunu savunan ve metafiziği reddeden öğreti A.Comte
Pragmatizm (Faydacılık) Fayda sağlayan davranış ve bilgilerin doğru olduğunu savunan akım. W.James/J.Dewey
Rasyonalizm (Akılcılık) Sokrates /Platon / R.Descartes
Realizm(Gerçekçilik) Bilinçten bağımsız bir gerçekliğin var olduğunu kabul eden öğreti.
Reel Varlık Somut varlıktır. Örn: İnsan
Refleksif Var olan bilginin üzerine tekrar dönüp, eleştirel bir tarzda ele almaktır.
Rölativizm (Göreli, İzafi) Kişiden kişiye, yer ve zamana göre değişen.
Sav İddia
Sekülarizm Laiklik
Sentez Çeşitli öğeleri bir araya getirme, birleştirme.
Septisizm (Şüphecilik) Bilgiyi şüpheyle karşılayan, hüküm vermeyen öğreti Protogoras / Georgias
Sosyalizm Eşitliği temel alan felsefi düşünce
Spermata (Tohum) Varlığı oluşturan temel parçacıklar Anaxagoras
Su(b)je Özne
Subjektif Öznel, kişiden kişiye değişen
Tabula Rasa (Boş Levha) J.Locke
Teizm Tanrı, kutsal kitap ve peygamberlere inanan dini öğreti Örn: İslamiyet, Yahudilik
Teleoloji (Amaçlılık) Evrenin belli bir amaç doğrultusunda düzenli olarak ilerlediğini savunan görüş
Teoloji Din bilim, ilahiyat
Tin Ruh
Töz (Cevher) Var oluşu için başka bir şeye ihtiyacı olmayan ilk varlık.
Utulitarizm (Toplumsal Faydacılık) Davranışın herkese yarar sağlanması gerektiğini savunan öğreti.
Ütopya Zihinde oluşturulan hayali devlet modeli
Yadsımak Reddetmek, kabul etmemek