Tyt Felsefeyle Tanışma Soruları
Tyt Felsefeyle Tanışma Soruları WORD İndir
YKS 1.basamak Tyt sınavında 5, iknci basamak Ayt sınavında 3 Felsefe sorusu bulunmaktadır.
Felsefeyle Tanışma
1. Felsefeyle tanışmanız büyük olasılıkla “İyi nedir?”, “Hayatın bir anlamı var mıdır?”, “Doğru nedir?” gibi sorulara cevap ararken olmuştur. Çok geçmeden fark edersiniz ki felsefe faaliyeti hiç bitmeyen bir alışveriştir; okuyucuların, meseleleri zihinlerinde tekrar tekrar ele almalarına olanak sağlayan ebedî bir sohbettir. Bu sohbet neticesinde söz konusu meseleyi daha iyi biliyor hâle gelip bazı sorulara cevap bulduğunuzu düşünebilirsiniz. Ama bilmeliyiz ki en temel sorulara ilişkin doğruları ve hakikatleri bulma görevi asla tamamlanan bir süreç değildir.
Bu parçada felsefenin hangi özelliği vurgulanmaktadır?
A) Basit kanaatler ve ön yargılara yer vermemesi
B) Mutlak ve kesin sonuçlar içermemesi
C) Var olanı bir bütün olarak ele alması
D) Sistemli ve tutarlı olması
E) Geçerli akıl yürütmelere dayanması – 2023 TYT
2. Felsefe öğretmeni derste insanın gerçekte bir özünün olup olmadığı ve dolayısıyla yapay zekânın insanın bilinçli zihinselliğine eş değer bir varoluşa sahip olup olmadığı gibi konular üzerine sorular sorar. Ardından öğrencilere örnek olarak Bıçak Sırtı adlı bir filmi anlatır “Filmde ‘replika’ adı verilen robotlar görünüm ve davranışlarıyla insanlardan ayırt edilememektedir. Bu replikalar, bilgileri olmadan belli anılar yüklendiği için, kendilerini bir çocukluk yaşamış ve büyümüş insanlar sanmaktadır. Bu replikalardan biri olan Rachael’ın, bir test sonucu insan olmadığını öğrenme anında nasıl etkilendiği ve duygusal bir tepki verdiği çarpıcı bir sahneyle verilir ”
Buna göre aşağıdakilerden hangisinin öğretmenin sorduğu sorular arasında yer alması beklenmez?
A) İnsanı insan yapan nedir?
B) Algıladığımız evren aslında gerçek midir?
C) Anılar insanı diğer varlıklardan ayıran belirleyici unsur mudur?
D) Duygulara sahip olmanın koşulu organik olmak mıdır?
E) Bilinç insana eş değer bir yapay zekâ için zorunlu mudur? – 2023 TYT
3. Felsefi soruların net ve değişmez yanıtları, herkese uygulanabilecek hazır reçeteleri yoktur. Bu soruların kişilerin kendileri tarafından sorulup yine kendileri tarafından, kendileri için yanıtlanmaları gerekir. Örneğin hangi eğitim türüyle hangi mesleğin doğanıza daha uygun düşeceğini belirleyip kendinizi daha iyi tanıyabilmek için gençlik psikoloğundan yardım alabilirsiniz. Fakat “eğitimin ne olduğu” veya “insanların kendilerine, ailelerine ve ülkelerine karşı ne gibi sorumlulukları bulunduğu” veya “sorumluluğun ne olduğu” soruları, bir uzman tarafından gereği gibi yanıtlanamaz. Bu soruları sadece felsefe yardımıyla yanıtlayabiliriz.
Buna göre aşağıdakilerden hangisi bir felsefe sorusu değildir?
A) Seninle aynı şeye bakıyoruz ama aynı şeyi mi görüyoruz?
B) Bir davranış bugün iyi yarın kötü olarak değerlendirilebilir mi?
C) İdeal şartlar sağlandığında bir devlet düzeni nasıl olmalıdır?
D) Kırmızı ışık yanınca herkes bekliyor ben de beklemeli miyim?
E) Bu filmi eleştirmenler beğendi diye ben de beğenmek zorunda mıyım? – 2022 TYT
4. Sokrates, arkasında yazılı eser bırakmamış olmasına karşın hiç şüphesiz yaşadığı dönemin hatta felsefe tarihinin en göze çarpan düşünürlerinden biri olmuştur. Aktarılan bilgilere göre o, kendinden önceki filozofların doğa ve evreni merkeze alan görüşlerinden farklı olarak “insan” ve “ahlak” konuları üzerine yoğunlaştı. Hakikati ve var olanların doğasını anlamanın yolunun insanın kendini bilmesi olduğuna inanıyordu. Amacı insan öznesinden yola çıkarak herkes için geçerli, mutlak bilgiye ulaşmaktı. Ona göre her tür bilgi sorgulanmalı, akıl süzgecinden geçirilmeliydi. Bu sorgulayıcı yaklaşımının en büyük örneğini kendi yaşantısında gösterdi.
Bu parçadan Sokrates ile ilgili aşağıdaki yargıların hangisine ulaşılamaz?
A) Kendine özgü konu ve yöntemler ortaya koymuştur.
B) İnsan bilgisinin ve değerlerinin göreceli olduğunu düşünmüştür.
C) Hakikate ve var olanın değişmez bilgisine ulaşmaya çalışmıştır.
D) Her tür bilgiye şüpheyle yaklaşıp sorgulamıştır.
E) Felsefesinin temelini insan ve ahlak alanındaki görüşleri oluşturmuştur. 2022-TYT
5. Fizik, biyoloji ve psikoloji gibi bilimlerin araştırma alanına giren konular, eskiden filozofların üzerinde düşündüğü ve yanıt aradığı meselelerdi. Zamanla felsefeden bağımsızlaşarak kendi özgün alanlarını oluşturan bu bilim dalları kesin bilgi üretme iddiası taşır hâle geldiler. Fakat bu disiplinlerdeki uzlaşma olanağı, felsefede aynı derecede oluşmadı. Peki felsefenin sunduğu bu belirsizlikler, kesinlikten uzaklık ve belli kuramlarda uzlaşma zorluğu bir dezavantaj mıdır? Bertrand Russell bu soruya: “Felsefeci kesinlik barındırmayan düşünsel yaşamla barışık olduğundan, ortalama bireyden farklı olarak eleştirel yönünü daha çok kullanma eğilimindedir.” diyerek karşı çıkar.
Bu parçadan felsefeye ilişkin aşağıdaki yargıların hangisine ulaşılabilir?
A) Felsefe mantıksal açıklığı temel alarak bilimlerden ayrılır.
B) Filozoflar her şeyi eleştirerek felsefenin bilimsel olmasını engellerler.
C) Felsefe de zamanla bilimlerin sahip olduğu bilgisel statüye ulaşacaktır.
D) Felsefenin kesinlik içermemesi, fizik gibi bilimleri ayrıcalıklı kılmaktadır.
E) Felsefe sorgulayıcı yönüyle dogmatik kesinlikten uzak durur. -2022 TYT
6. Kimileri felsefenin geçmişe takılıp kaldığını ve binlerce yıldır aynı soruları sorduğunu, buna karşın bilimin, durmaksızın ilerlediğini ve insanların hayatında köklü değişikliklere neden olduğunu, teknolojik gelişmeler bir yana yeme içme alışkanlıklarını bile farklılaştırdığını düşünmekte. Oysa felsefe, bilimler gibi dinamik bir şekilde ilerlemez belki ama güncel olandan da bağını hiçbir zaman koparmaz. Çağdaş düşünürlerin “İyi nedir?” gibi geleneksel sorunlar üzerine düşünmeyi sürdürürken aynı zamanda bilimin uğraştığı yapay zekâ, insan klonlama, paralel evrenler gibi konuları da felsefi olarak ele almaları bunun en önemli kanıtıdır.
Bu parçadan aşağıdaki yargıların hangisine ulaşılabilir?
A) Felsefe bilimle karşılaştırıldığında tümüyle durağan bir yapıya sahiptir.
B) Felsefe insana ve doğaya dair her konu ile ilgilenmektedir.
C) Günümüzde felsefe de bilim kadar teknolojik gelişime katkı sağlamaktadır.
D) Bilimsel bilgi tekrarlanabilen, sistemli ve düzenli bir bilgidir.
E) Bilim daha çok cevaplarla uğraşırken felsefe sorulara odaklanır.-2021 TYT
7. Platon, Menon diyaloğunda Sokrates’in okuma yazma bilmeyen bir köleye bir geometri problemini nasıl çözdürdüğünü anlatır. Sokrates bilerek geometri sorusunu seçmiştir çünkü bu tür bir problem duyu bilgisi ile çözülemez. Sokrates için bu durumun açıklaması şöyledir. Köle daha önce bilmediği veya bilmediğini sandığı bir şeyi bilmektedir. Buna göre ruh bedene hapsolmadan önce idealar evrenindeyken idealarla tanışıklık içindedir ancak bedene hapsolduğunda ideaların bilgisini unutmuştur. Köle çevresindeki şeyleri görerek bir zamanlar sahip olduğu şimdi ise gizil olarak bulunan yetkin bilgiyi yeniden kazanmış ve problemi çözmüştür.
Bu parçadan aşağıdaki yargıların hangisine ulaşılabilir?
A) Bilmek, sadece bir anımsama sürecidir.
B) Önce duyulardan geçmemiş hiçbir şey zihinde bulunmaz.
C) Bilgi hem aklın hem de deneyimin ürünüdür.
D) Zihin, üzerine hiçbir şey yazılmamış boş bir levhadır.
E) Bilgi, duyu deneyiminden elde edildiği için aposterioridir. -2021 TYT
8. Kimileri felsefenin çözümsüz meseleler ile soyut ve yaşamdan kopuk fikirlerden ibaret olduğunu sanır. Hatta bunlar felsefenin boş konuşma. Olduğunu bile söylerler. Yaşamın hızlıca akıp geçtiğine, bu yüzden derin düşünmenin gerekli olmadığına inanırlar. Dahası birtakım önemli konulara kıyısından köşesinden ilişenleri Felsefe yapma! diyerek azarladıkları bile olur. Oysa felsefe yapmak, hayatı doğrudan deneyimleme tavrından ve yaşamla yüzleşme düşüncesinden ayrı tutulamaz. Hatta felsefeyle iç içe olan insan, yaşamın ne olduğunu sorgularken aynı zamanda yaşamın görünen yüzünün ötesine de nüfuz eder.
Bu parçadan felsefeyle ilgili aşağıdaki yargıların hangisine ulaşılamaz?
A) Var olanın ardındaki gerçeği arar.
B) Bireyin deneyimlerinden bağımsız değildir.
C) Sorunlara genelgeçer soyut çözümler sunar.
D) Herkesin ilgilendiği bir alan değildir.
E) Hayatın özünü ve anlamını sorgular. -2019 TYT
9. Bazı insanlar, kişisel bilgi dağarcığını yalnızca kendi deneyimleriyle oluştururlar ve bunların gerçeklikle uyuşup uyuşmadığını sınamakla pek ilgilenmezler. Bu insanlar herhangi bir yargıyı doğru saymak için başka ölçütleri dikkate alırlar: İlk olarak, karşılarına çıkan yeni yargının önceden sahip olduklarıyla çelişip çelişmediğine bakarlar. Çelişmiyorsa, bu yargıyı benimsemenin işlerini kolaylaştırıp kolaylaştırmayacağını anlamaya çalışırlar. Bunu da başarıyorsa, içinde yaşadıkları toplumun buna karşı çıkıp çıkmayacağını kontrol ederler. Bu ölçütlerin sıralaması zaman zaman değişse de, doğru sayılan yargı kümesinin büyük kısmı işte böyle oluşur.
Bu parçada sözü edilen insanlar bilgilerini oluştururken sırasıyla aşağıdaki ölçütlerden hangilerine başvurmaktadır?
A) Uygunluk - Tutarlılık - Yarar
B) Apaçıklık - Tümel uzlaşım - Yarar
C) Tutarlılık - Yarar - Tümel uzlaşım
D) Uygunluk - Apaçıklık - Tümel uzlaşım
E) Tutarlılık - Uygunluk – Apaçıklık. -2019 TYT
10. Newton olmasaydı veya bilimle ilgilenmeseydi Evrensel Çekim Kanunu hep sır olarak mı kalacaktı veya elbet birisi bu kanunu keşfedecek miydi? Örneğin gazların hacim ve sıcaklık ilişkisiyle ilgili yasalar J. Charles ve ondan daha sonra gelen J. Gay-Lussac tarafından birbirinden bağımsız olarak bulundu. Bu nedenle yasalar Charles veya Gay-Lussac kanunları olarak ifade edilir. Oysa Mimar Sinan Selimiye’yi tasarlayıp yapmasaydı, bu eser hiç olmayacaktı. İşte felsefi eserler de sanat eserleri gibidir. Eğer Hobbes, Leviathan adlı eserini yazmasaydı, bu eseri bir başkası yazamayacaktı.
Bu parçadan aşağıdaki yargıların hangisine ulaşılabilir?
A) Felsefeyi, bilim ve sanattan farklı kılan, hayatı sorgulamasıdır.
B) Bilim evreni keşfeder, sanat ise evrendeki güzelliklerin peşindedir.
C) Sanatçı da bilim insanı gibi doğanın evrensel bir tablosunu çizmeye çalışır.
D) Filozofu bilim insanından ayıran nitelik, onun eserlerindeki özgünlüktür.
E) Sanat ve felsefe, duygu temelinde gerçekleştirilen etkinliklerdir. -2018 AYT
CEVAP ANAHTARI
1 B
2 B
3 D
4 B
5 E
6 B
7 A
8 C
9 C
10 D