Lise Mantık dersi, genellikle felsefe grubu derslerinden biri olarak 11. veya 12. sınıfta okutulur ve öğrencilere doğru düşünme yollarını, akıl yürütme becerilerini ve tutarlı argüman oluşturma yöntemlerini öğretmeyi amaçlar.

Milli Eğitim Bakanlığı'nın (MEB) müfredat programı, dersin temel yapısını şu ana üniteler üzerine kurmuştur:

1. Ünite: Mantığa Giriş (Temel Kavramlar)

Bu ünite, öğrencilerin mantık disiplini ile tanışmasını ve doğru düşünmenin temellerini atmasını sağlar.

• Doğru Düşünme Nedir? Mantığın tanımı, konusu ve doğru düşünmenin önemi.

• Mantığın Temel İlkeleri (Akıl İlkeleri):

Özdeşlik İlkesi: ($A$=$A$)

Çelişmezlik İlkesi: ($A$ ve değil-A$ aynı anda doğru olamaz.)

Üçüncü Halin İmkânsızlığı İlkesi: (Bir önerme ya doğrudur ya da yanlıştır; üçüncü bir durum yoktur.)

Yeter-Sebep İlkesi: (Her şeyin bir varlık sebebi veya açıklayıcı bir nedeni vardır.)

• Mantığın Uygulama Alanları: Mantık ve pratik yaşam, bilim, teknik, felsefe arasındaki ilişki.

2. Ünite: Klasik Mantık (Aristoteles Mantığı)

Klasik mantık, dille kurulan akıl yürütmeleri inceleyen temel bölümdür.

• Kavram ve Terim:

Nelik, gerçeklik, kimlik ayrımı.

İçlem ve kaplam ilişkisi.

Kavram çeşitleri ve Beş Tümel (Cins, Tür, Ayrım, Özgülük, İlinti).

Kavramlar arası ilişkiler (Eşitlik, ayrıklık, tam girişimlilik vb.).

• Tanım: Tanım türleri ve doğru tanımın kuralları.

• Önerme:

Önermenin yapısı (özne, yüklem, bağ, niceleyici).

Basit ve bileşik önermeler.

Temel önerme çeşitleri (Tümel Olumlu, Tümel Olumsuz, Tikel Olumlu, Tikel Olumsuz).

• Çıkarım:

Doğrudan Çıkarım: Karşıtlık karesi (Karşı Olum Çıkarımları) ve döndürme (düz döndürme, ters döndürme).

Dolaylı Çıkarım (Kıyas): Kıyasın yapısı, kuralları, çeşitleri ve geçerliliği.

3. Ünite: Sembolik (Modern) Mantık

Bu ünite, mantık işlemlerinin dilden bağımsız semboller aracılığıyla incelenmesini içerir ve öğrencilere matematiksel düşünme becerisi kazandırır.

• Sembolik Mantığa Geçiş: Modern mantığın temel özellikleri ve klasik mantıktan ayrıldığı yönler.

• Önermeler Mantığı:

Temel eklemlerin (değilleme, tümel evetleme, tikel evetleme, koşul, karşılıklı koşul) sembolleştirilmesi ve işlevleri.

Doğruluk Çizelgeleri: Basit ve bileşik önermelerin doğruluk değerlerinin belirlenmesi.

Geçerlilik kontrolü (totoloji, çelişki, tutarlılık).

Çıkarım kuralları (Modus Ponens, Modus Tollens vb.).

• Niceleme Mantığı (Yüklemler Mantığı):

Niceleyicilerin (Tümel Niceleyici, Tikel Niceleyici) kullanımı.

Özel isim ve yüklemlerin sembolleştirilmesi.

Niceleme mantığında geçerlilik kontrolüne giriş.

4. Ünite: Mantık ve Dil

Mantık ile dil arasındaki ilişki ve dilin doğru düşünmedeki rolü ele alınır.

• Dilin Farklı Görevleri: Bilgi verme, belirtme ve emir verme işlevleri.

• Anlam Belirsizliği: Çok anlamlılık, belirsizlik ve mantıksal hataların tespiti.

• Argümantasyon: İkna edici argümanların yapısı ve argümanlardaki mantıksal hataların (safsataların) fark edilmesi.

Yeni Yaklaşım (Türkiye Yüzyılı Maarif Modeli İle İlişkisi)

Yeni müfredat yaklaşımında, Mantık dersinin temel içeriği korunmakla birlikte, felsefe grubundaki diğer derslerle entegrasyonu ve günlük hayata uygulanabilirliği vurgulanmaktadır:

• Doğru Düşünme Becerisi: Programın vizyonu, öğrencileri sadece teorik kuralları bilen değil, aynı zamanda bu kuralları günlük yaşamdaki çelişkileri fark etme, problemlere çözüm üretme ve bağımsız düşünme becerileri için kullanabilen bireyler olarak yetiştirmektir.

• Mantık ve Teknoloji İlişkisi: Bazı yeni yaklaşımlarda Mantık konuları, özellikle Sembolik Mantık, Algoritma ve Programlama gibi bilişim becerilerinin temelini oluşturması açısından vurgulanmaya başlanmıştır. (Örneğin, bilişim konularında mantık bağlaçları ve niceleyiciler daha fazla ele alınabilmektedir).